همگام با قرآن
مفهوم آيه الکرسي(9)
.لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ.
(بقره/255)
خداوند را نه خواب سبک گيرد ونه خواب سنگين
او را خواب نگيرد !
- در بخش قبلي گفته شد ، خداوند «قيّوم» است يعني پاينده است و همه چيز به او وابسته است و از همه چيز محافظت و مراقبت مي کند و به تمام موجودات روزي ميرساند ، در اين بخش با بيان صفتي ديگر ، همان موضوع را تأکيد مي کند ، لذا مي فرمايد : خداوند را خوابي نمي گيرد ، چه خواب سبک وچه خواب سنگين ، زيرا کسيکه دچار خواب شود ، ديگر قيّوم نخواهد بود (1) در اين راستا ، خداوند دچار فراموشي ، غفلت ، رنج و اندوه ، درماندگي و ناتواني نمي گردد (2) ، از اين رو مراد از اين آيه آن است که هيچ نوع آسيب ، زيان ، قصور و کوتاهي در هيچ حالي براي خداوند نباشد و اين بخش از آيه (لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ) مثال و نمونه اي از تمام اين نقايصي است که براي خدا وجود ندارد (3)
- در دعاي جوشن کبير ، هنگاميکه خداوند را به وصف قيّوم مي خواند ، بعد از آن خداوند را به عدم داشتن خواب مي ستايد : "يا قيّوماً لا ينام" ؛ اي خداي پاينده اي که دچار خواب نمي شود ، لذا اين دعا قرينه اي است که نبودِ خواب براي خداوند ، تاکيد قيّوم بودن خداوند است ، لذا در بخش 31 دعاي جوشن کبير مشاهده مي کنيم که هرگونه نقص وکاستي را از خداوند نفي مي کند : " يَا عَزِيزا لا يُضَامُ يَا لَطِيفا لا يُرَامُ يَا قَيُّوما لا يَنَامُ يَا دَائِما لا يَفُوتُ يَا حَيّا لا يَمُوتُ يَا مَلِكا لا يَزُولُ يَا بَاقِيا لا يَفْنَى يَا عَالِما لا يَجْهَلُ يَا صَمَدا لا يُطْعَمُ يَا قَوِيّا لا يَضْعُفُُ " : " اى عزيزى که ذلت نپذيرد ، اى لطيفى که دست انداز کسى واقع نگردد ، اى پاينده که خواب ندارد ، اى جاويدانى که از دست نرود ، اى زنده اى که نميرد ، اى پادشاهى که سلطنتش زوال ندارد ، اى ماندگارى که نيستى ندارد ، اى دانايى که نادانى ندارد ، اى بى نيازى که خوراک نخواهد ، اى نيرومندى که سستى نپذيرد " (4)
پرسش : چگونه نفيِ خواب از خداوند ، تاکيدِ قيّوم بودنِ خداوند است ؟
پاسخ : هنگاميکه از قيّوم بودن خداوند سخن مي گوييم ، يعني خداوندي که پاينده است و قائم به ذات است و هر چيزي وجودش وابسته به خداست لذا اوست که تمام آفرينش را تدبير و حفظ مي کند ، حال اگر او دچار خواب شود اين نقصي در تدبير و حفاظت و مراقبت از مخلوقات او مي باشد و خداوند منزّه از چنين نقص و عيبي خواهد بود .
------------------------
1-تفسير جوامع الجامع، ج1، ص: 139
2-سواطع الإلهام في تفسير القرآن، ج1، ص: 237
3-المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز، ج1، ص: 340
4-دعاي جوشن کبير ، مفاتيح الجنان با ترجمه انصاريان
درباره این سایت