همگام با قرآن
مفهوم آيه الکرسي(5)
اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ .
(بقره 255)
خداوند که هيچ معبودي به جز او نيست ، زنده و پاينده است
توحيد و اخلاص
- همانگونه که گفته شد " لا اله الا الله " به اين معنا است که هيچ معبودِ حقّي ، جز "الله " که خداي يکتا ، بي همتا و بي نظير است ، وجود ندارد و تنها خداوند يکتا شايسته ي عبادت است ، لذا در سوره ي حمد ، مي گوييم : "ايّاک نعبد" (1) : خدايا تنها تو را مي پرستيم ، از اين رو هر کسي که عملي را انجام مي دهد ، بايد براي خداوند انجام دهد تا از سوي او پذيرفته شود نه براي غير او ، که در اينصورت از سوي خداوند پذيرفته نخواهد شد ، از اين جا است که اخلاص معنا پيدا مي کند ، و اخلاص يعني خالص ساختن عمل براي خدا ، از اين رو هر نيّت و انگيزه اي جز خدا ، ناخالصي محسوب خواهد شد ، ومانعي براي قبولي عمل به حساب مي آيد .
- امام علي عليه السلام مي فرمايند : خوشا بحال کسيکه عملش ، علمش ، دوستيش ، دشمنيش ، گرفتنش ، رها کردنش ، سخنش و سکوتش همه براي خدا باشد (2) ، بر اساس اين سخن ، فرد مؤمني که اهل توحيد است ، لازم است جز خدا را در نظر نگيرد ، و تمام حرکات و سکنات او فقط و فقط براي خدا باشد ، اين سخن به اين معنا است که انسان مؤمن با انگيزه هاي نفساني ، شيطاني و غير الهي ، کار نمي کند ، از اين رو ، اگر در کاري از انسان مؤمن تشکّر نگرديد ، و اگر آنطور که بايد و شايد ، قدر او را ندانستند ، اگر از او تعريف نکردند ، اگر او را به بالاي مجلس دعوت نکردند ، هيچکدام باعث نمي شود از اهداف الهي خود دست بر دارد ، لذا او به دنبال مطرح کردن خود ، تعريف کردن از خود ، تظاهر و خودنمايي نمي باشد .
- و يکي از مهمترين آثار اخلاص ، دور شدن انسان از ريا ، نفاق و دو رويي است ، به همين جهت است که "ريا " را نوعي شرک دانسته اند ، زيرا کسي که ريا کار است ، از اخلاص فاصله گرفته و عملش را براي خداوند خالص نکرده و در اعمال ِخويش به غير خداوند نظر داشته است ، امام علي عليه السلام مي فرمايند : کمترين ريا ، شرک است (3) ، به اين معنا که : ريا هر مقدار کم هم باشد ، به مسير شرک راه يافته است ، رسولخدا صلي الله عليه واله نيز فرمودند : بيشترين چيزي که بر شما مي ترسم ، شرک کوچکتر است ، مردم گفتند : شرک کوچکتر چيست ؟ حضرت فرمودند : ريا مي باشد . (4)
پرسش : توحيد چگونه بر اخلاص دلالت دارد ؟
پاسخ : يکي از شاخه هايِ توحيد ، توحيد در عبادت است به اين معنا که عبادت تنها شايسته ي خداوند يکتا است ، و کسي که اخلاص دارد ، عبادت خود را فقط براي خدا انجام مي دهد و دچار ريا ، تظاهر ، خود نمايي و نفاق نمي گردد .
---------------------------
1-الفاتحه /5
1-طوبى لمن أخلص للّه عمله و علمه و حبّه و بغضه و أخذه و تركه و كلامه و صمته (غررالحکم)
3- ايسر الرّياء الشّرك (غررالحکم)
4-قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ الشِّرْكُ الْأَصْغَرُ قَالُوا وَ مَا الشِّرْكُ الْأَصْغَرُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص هُوَ الرِّيَاء (مستدرك الوسائل ج 1 ص 106 )
درباره این سایت